बैतडी - सुदूरपश्चिम प्रदेशका विभिन्न शक्तिपीठमा दर्शनार्थीको घुँइचो लागेको छ। साउन महिना शुरु भएसगै यहाँका विभिन्न शक्तिपीठमा दर्शनार्थीको घुइँचो लागेको हो। विशेषगरी साउन महिनामा देवालयमा बत्ती बाल्ने चलन छ।
भगवान् शिवको महिनाको रूपमा चिनिने साउनलाई यहाँ ‘कालो महिना’ भनिन्छ। साउनको महिना देवीदेवता शयन गर्ने (सुत्ने) भएकाले यो महिनालाई कालो महिना भन्ने गरिएको संस्कृतिका जानकार जयानन्द भट्टले बताए। उनले भने ‘साउनको महिना सबैतिर हरियाली हुने भएकाले देवीदेवता सुत्ने गर्छन्’, उनले भने, ‘हरिशयनी एकादशीदेखि साउनको महिनासम्म भगवान् बैकुण्ठमा बस्ने गर्छन्।’
शयन गरेका बेला बत्ती बालेपछि देवीदेवताको रक्षा हुनाका साथै कुनै पनि वैरी नलाग्ने जनविश्वास छ। भक्तजनले बिहानै उठेर नुहाइधुवाई गरी एक महिनासम्म व्रत बसी देवीदेवताका मन्दिरमा गई पूजापाठ गर्नाले मनले चिताएको पूरा हुनाका साथै अञ्जानमा गरिएका पाप कर्म नष्ट हुने विश्वास गरिन्छ। साउन महिनाभर मन्दिरमा राति जाग्राम बस्ने, भजनकीर्तन गर्ने र बत्ती बाल्ने चलन रहेको दोगडाकेदार गाउँपालिका ३ श्रीकोटका गणेश विष्टले बताए।
बसाइ सरेका गएकाहरू पनि साउन शुरु भएसँगै इष्टकुल देउवाको मन्दिरसम्म धुपबत्ती गर्नका लागि आउन थालेका छन्। शक्तिपीठहरूमा पूजाआजाका लागि एक हप्ताअघिदेखि नै माछा, मासु, लसुन, प्याज नखाएर शुद्ध रहनुपर्ने परम्परा छ।
बैतडीमा सातबैनी भगवती र सातभाई केदार देवताका मन्दिर रहेकाले नेपालका मात्रै नभएर सीमावर्ती भारतीय दर्शनार्थी समेत आउने गरेको छन्। जिल्लाको सुर्नया गाउँपालिकामा रहेको रौलाकेदार मन्दिर, सिगास मन्दिर, दशरथचन्द नगरपालिकामा रहेको त्रिपुरासुन्दरी, निङगलाशैनी, ग्वाल्लेक केदार, जगन्नाथ मन्दिर, ईश्वरी गंगाधाम, सिगास गाउँपालिकामा रहेको सिगास मन्दिर, शिवनाथमा रहेको शिवनाथ मन्दिर, दोगडाकेदारमा रहेको दोगडाधाम, देउलेक केदार, भिटाकेदार मन्दिरमा साउनभर दर्शनार्थीको घुइँचो लाग्छ।
साउन महिना शुरु भएसंगै दोगडाधाममा भक्तजनहरुको घुँइचो लागेको पण्डित गणेशदत्त भट्टले बताए। साउनमा खिर पकाएर खाने तथा पराइघर गएका चेलीबेटीलाई मीठा परिकार पकाएर दिने चलन पनि छ। श्रावण महिनाभर मन्दिरमा राति जाग्राम बस्ने र बत्ती बाल्ने चलन रही आएको छ। जिल्लाबाट बसाइँ सरेकाहरू पनि मन्दिरमा पूजापाठ गर्न यो महिना जिल्ला भित्रिने गर्दछन्।विशेषगरी यो महिना विवाहिता महिलाले आफ्नो परिवारको सुस्वास्थ्य, दीर्घायु र सुख समृद्धिको कामना गर्दै महादेवको व्रत, उपासना र पूजाआराधना गर्छन्। साउनका सबै सोमबार महिलाले महादेवको पूजा गर्छन्।
